Chiều 9-4, Sở Giao thông công chánh (GTCC) TP HCM có tờ trình gửi UBND TP HCM về việc ban hành Quy định quản lý hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, thay thế Quyết định 20/2014/QĐ-UBND để phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành và tình hình thực tiễn.
Theo Sở GTCC, hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt không chỉ đơn thuần là một dịch vụ mà còn mang ý nghĩa xã hội sâu sắc, phục vụ nhu cầu đi lại thiết yếu của người dân.
Đây là lĩnh vực đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn và ổn định từ ngân sách nhà nước để duy trì thường xuyên, góp phần kéo giảm ùn tắc, tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường. Việc hỗ trợ trợ giá là cần thiết để đảm bảo hoạt động ổn định và thu hút người dân sử dụng xe buýt thay cho phương tiện cá nhân.
Từ khi Quyết định 20/2014/QĐ-UBND được ban hành, công tác quản lý hoạt động xe buýt tại TP HCM đã có nhiều chuyển biến tích cực, ý thức tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp vận tải được nâng cao, số lượng hành khách sử dụng xe buýt ngày càng tăng.
Hiện TP HCM có tổng cộng 138 tuyến xe buýt, trong đó 108 tuyến có trợ giá và 30 tuyến không được trợ giá (chủ yếu là tuyến liên tỉnh kết nối các tỉnh lân cận như Long An, Tiền Giang, Bình Dương, Đồng Nai và Tây Ninh). Trong giai đoạn 2025-2030, dự kiến sẽ mở thêm 72 tuyến, nâng tổng số lên 210 tuyến.
Tính đến tháng 3-2025, toàn thành phố có 1.913 xe buýt có trợ giá đang hoạt động, trong đó 516 xe sử dụng khí nén thiên nhiên (CNG), 163 xe chạy điện và 1.234 xe chạy dầu Diesel. Ngoài ra, có 308 xe thuộc các tuyến không trợ giá (12 xe CNG, 5 xe điện và 291 xe Diesel).
Dù vậy, diện tích bến bãi phục vụ xe buýt hiện chỉ đạt 37,42% theo quy hoạch. Thành phố có 39 bến bãi nhưng chỉ 15 bến nằm trong quy hoạch, còn lại là bến tạm. Ngoài ra, có 44 điểm đầu – cuối tuyến đậu tạm ở lòng lề đường.
Hệ thống điểm dừng hiện có 4.571 vị trí, trong đó 849 nhà chờ, 3.033 trụ dừng và 61 biển treo. Hạ tầng phục vụ hoạt động xe buýt còn thiếu và phân bố không đều giữa các khu vực, gây khó khăn trong tổ chức mạng lưới tuyến.
Về giá vé, TP HCM đang áp dụng chính sách đa dạng, gồm vé lượt, vé tập (giá bằng 75% vé lượt) và miễn, giảm cho đối tượng chính sách như học sinh, sinh viên, người khuyết tật, người cao tuổi… Chính sách trợ giá giúp giảm chi phí đi lại, khuyến khích người dân sử dụng xe buýt thường xuyên, qua đó gián tiếp giảm phương tiện cá nhân lưu thông, góp phần giảm áp lực hạ tầng giao thông.
Sở GTCC cho rằng việc xây dựng quy định mới là cần thiết để cập nhật và hoàn thiện cơ sở pháp lý quản lý hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trong bối cảnh chuyển đổi số và những thay đổi của các cơ quan liên quan về cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ.
Theo đó, quy định mới sẽ bổ sung nhiều nội dung quan trọng. Cụ thể như chính sách trợ giá, ưu đãi đầu tư phương tiện sử dụng điện và nhiên liệu xanh, cải thiện hạ tầng phục vụ xe buýt, điều chỉnh giá vé, lộ trình áp dụng hệ thống thu soát vé điện tử, tiêu chí mở – đóng tuyến xe buýt, nguồn thu từ vi phạm hợp đồng cung ứng dịch vụ, các dịch vụ hỗ trợ vận tải hành khách công cộng, công tác bảo trì kết cấu hạ tầng phục vụ xe buýt…
Đáng chú ý, quy định mới cũng bổ sung loại hình xe buýt sử dụng xe ô tô thoáng nóc phục vụ khách du lịch, phù hợp xu hướng phát triển giao thông đô thị hiện đại.
Sở GTCC kỳ vọng quy định mới sẽ cụ thể hóa công tác tổ chức, quản lý hoạt động xe buýt tại TP HCM, phù hợp với quy định hiện hành, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, cải thiện dịch vụ, tăng lượng hành khách sử dụng xe buýt và nâng cao chất lượng sống đô thị.
